× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Maria Visitatie (1612)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

Rubens heeft de ontmoeting tussen Maria en Elizabeth op een bruggetje geplaatst, waar ik, als toeschouwer, enigszins van onderaf tegen opkijk. Daardoor krijgt het hele tafereel iets verhevens: zíjn manier om uit te drukken dat we met een goddelijk geheim te maken hebben. Op de achtergrond begroeten Jozef en Zacharias elkaar: prachtig rijm op de begroeting van de beide vrouwen op de voorgrond. Boven allen uit rijst een statig gebouw met zuilen; waarschijnlijk moeten we denken aan een tempel (Zacharias is immers priester), zodat Rubens nog een middel gevonden heeft om duidelijk te maken dat we met dingen van God te maken hebben, of dat dit gebeuren plaats vindt in de nabijheid van God.

Maria neemt de meest prominente plaats in; ze staat in het volle licht en is gekleed in heldere kleuren: het rood van de aarde, blauw van de zee en roze van dageraad, de hemel. Zij vormt als het ware één geheel met een zuil van de tempel, die Gods huis draagt. Ja, zij zelf is een tempel, ook zij draagt God, is een woning van God. Zij wijst met de linkerhand naar haar buik die al flink gezwollen is. Het lijkt wel alsof ze zich met de rechterhand aan de brugleuning moet vasthouden, omdat het dragen van het kind al moeite kost. Dat is Rubens’ zienswijze, want volgens het verhaal was zij op dit moment nog maar nauwelijks in verwachting. De kunstenaar loopt op de gebeurtenissen vooruit. De blik van Maria is peinzend, bescheiden naar beneden gericht, ingekeerd.

Elizabeth staat licht voorover gebogen tegenover haar aan de schaduwkant van de tempel. Zij is in het zwart gekleed. Door haar donkere tinten benadrukt zij het licht en de kleuren die Maria omgeven. Prachtige interpretatie van haar woorden: “Jíj bent de gezegende onder de vrouwen.” Alsof ze daarmee ook zegt: “Dus niet ik.” Precies die woorden zal straks de zoon waar ze nu van in verwachting is, Johannes, uitspreken ten aanzien van de zoon van Maria, Jezus. In de beide vrouwen kondigt zich het evangelie aan. Datzelfde blijkt nogmaals uit het feit dat ook Elizabeth met de linkerhand wijst op haar schoot: “Zie, zodra de klank van uw groet mijn oor bereikte, sprong het kind van vreugde op in mijn schoot.”

Waarschijnlijk heeft Elizabeth deze woorden juist uitgesproken. Over enkele ogenblikken zal Maria in een jubelzang uitbarsten: “Ik prijs van ganser harte onze Heer!”Maar nu is het even helemaal stil. Op de achtergrond houdt Zacharias een boek in de handen. Was hij – immers priester – aan het bidden? Of heeft hij ook hier een schrijftabletje nodig om zich verstaanbaar te maken? Hem is immers door de engel het zwijgen opgelegd. Stilte, zwanger van mysterie.

Op de voorgrond, in de schaduw van de bruggenboog, ligt schijnbaar achteloos een… doornenkroon!? Deze wijst natuurlijk vooruit naar wat allemaal nog moet geschieden. Het voorwerp rijmt merkwaardig op de draagmand die Maria’s dienstmeisje op het hoofd heeft. Juist boven of achter de doornenkroon een pauw, symbool van nieuw en eeuwig leven!

We overzien nog één keer het gehele tafereel. Op een klein oppervlak heeft Rubens een immens gebeuren weten samen te brengen. Hij plaatst de ontmoeting tussen Maria en Elizabeth op een brug. Het zou mij niets verwonderen als hij daarmee wil aangeven dat we ons bevinden op de overgang van het Oude naar het Nieuwe Verbond.

[1612, P.P. Rubens, zijpaneel drieluik; België, Antwerpen, OLV-kathedraal. Dries van den Akker s.j. / 2006.12.21]

Verwijzingen
Lukas 01,39-45: Jaar C advent 04e zo
Advent 21 dec
Feest 31 mei 0000: Maria-Visitatie
Feest 15 aug 0048: Maria-dood-en-hemelopneming

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties