× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Aanbidding door de herders (1800)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

De kunstenaar heeft het paneel zorgvuldig ingedeeld volgens de gulden snede. Links is een denkbeeldige verticale strook voor twee herders, één boven, kijkend over de schouder van Maria, en één geknield beneden. Er loopt ook een denkbeeldige horizontale strook op eenderde van de onderkant, bestemd voor de onderste herder en de beesten (schaapje, os en ezel). Zo blijft er rechtsboven een rechthoekig vlak over voor Maria, Jozef en kind.

Er loopt ook een duidelijke diagonaal van linksonder naar rechtsboven, aangeduid door de herder beneden en Jozef boven, maar vooral door de plaatsing van het kind, nog eens geaccentueerd door het laken dat Jozef ophoudt waar het kind opligt. Het opspringende schaapje maakt de diagonaal nog zichtbaarder.

Ook de andere diagonaal, van rechtsonder naar linksboven, functioneert: via de hoofden van de herder boven, Maria, het kind en de ezel. Het geheel is zo opgebouwd dat het kind precies het centrum vormt van het paneel. Alle ogen zijn dan ook op het kind gericht.

Prachtig is het gebaar van Jozef. Zo toont een tapijtenkoopman zijn waar op de markt. Er zit iets van trots in het gebaar met het kind op het laken, alsof hij een cadeau laat zien. We herinneren ons dat op middeleeuwse afbeeldingen van de Verkondiging door de Engel of van Jezus’ geboorte vaak een doek is weergegeven; deze verwijst naar het mysterie van de menswording, symbool van het menselijk lichaam waarmee Gods Zoon zich bekleedt. Het laken vormt op de afbeelding een opvallend wit vlak. Het kind ligt er geheel bloot op. Een god die zich blootgeeft; zich laat kennen als de weerloosheid in eigen persoon. Een god die vertedering oproept bij de mensen, en alle haat, nijd, strijd, en onmin doet vergeten. Aldus bewaarheidt Hij het lied dat de engelen zingen: “Vrede op aarde…” Zo vestigt hij alle blikken en aandacht op zich, ook die van de dieren; het schaapje drukt uit hoe het daarnaar reikhalst. Het vertoont zelfs geen angst voor de grote, logge beesten vlak naast zich. Voor een moment is het paradijsverhaal werkelijkheid geworden. Misschien nog extra aangeduid door de stilte die er heerst op de afbeelding. Stille bewondering, contemplatie, aanbidding.

De mand met geschenken staat er wat verloren bij; is dan ook niet het belangrijkste. Dat is het kind, zelf het grootste geschenk. Alles is zo eenvoudig als het groot is. Ook de kleuren: recht toe, recht aan. Ze zijn vooral aangebracht om mensen en voorwerpen af te bakenen en van elkaar te onderscheiden, zij het dan dat Maria’s mantel precies dezelfde kleur vertoont als… de hemel. Zo komt het goddelijke haast ongemerkt onze wereld binnen.

Pas ik op deze afbeelding? Waar zou mijn plaats kunnen zijn?

[< 1800(?), paneel; Frankrijk, Bretagne, Spézet, Chapelle Notre Dame du Cran. Dries van den Akker s.j. / 2006.12.24]

Verwijzingen
Lukas 02,15-20
Jaar A+B+C: Kerstmis (dageraad)
Feest 01 jan 0001: Maria-Moeder-Gods
Feest 25 dec 0001: Jezus-Geboorte

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties