× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Jezus en Zacheus (1015)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

We zien Jezus tegenover Zacheus in de boom. Deze afbeelding is te vinden op een bronzen zuil uit het begin van de 11e eeuw. Spiraalsgewijze heeft de kunstenaar een aantal scènes uit Jezus’ leven afgebeeld. Door deze opzet brengt hij verandering aan in een belangrijk detail van het verhaal. Daar wordt immers verteld dat Jezus opkeek naar Zacheus in de boom. Hier staat Hij nagenoeg op gelijke hoogte. We kunnen Hem herkennen aan het aureool rond zijn hoofd met het kruis erin. Het past niet in de beleving van de middeleeuwer om Jezus onder gewone mensen te plaatsen, en al helemaal niet lager dan een zondaar. En dat is nu juist één van de belangrijkste boodschappen van zijn leven. Is Hij ook niet – bij zijn doopsel – afgedaald in de Jordaan om plaats te nemen tussen degenen die nog iets af te wassen hadden in hun leven? Wast Hij straks niet de voeten van zijn leerlingen, terwijl Hij weet dat ze diezelfde nacht allemaal nog in de fout zullen gaan?

Tegenover Jezus bevindt zich Zacheus in de boom. Een vreemde boom. Met bladerkronen als parapluutjes. Hoog verheven boven de mensen. Dat klopt met het verhaal. Daarin wordt verteld dat hij de mensen afperste, en dat zij er niets tegen konden doen, omdat hij kon terugvallen op de bescherming van de Romeinse overheid. Niet alleen een bedrieger dus, maar ook een landverrader. Hij staat daar in die boom. Weliswaar boven de anderen, maar volkomen eenzaam en alleen. Zijn gelaatsuitdrukking spreekt ervan.

In het verhaal horen we hoe Jezus hem aanspreekt: “Zacheus, kom gauw naar beneden…” Blijkbaar kende Jezus hem bij naam. De kunstenaar zet Jezus’ woorden kracht bij doordat hij Jezus naar Zacheus laat wijzen met een enorme wijsvinger. Niet om Hem met de vinger na te wijzen, maar om hem te verlossen, om te redden wat verloren was. “Kom gauw naar beneden…” Geef die positie daarboven op. Dan zul je meteen uit je isolement verlost zijn. Ikzelf sta er voor in: Ik nodig mijzelf bij jou uit op de maaltijd.

Dat is misschien wel het meest verrassende van dit verhaal. Wie een ander uitnodigde aan tafel, maakte zijn gast tot zijn familie: wij horen bij elkaar. Jezus liet zich tot Zacheus’ familie rekenen door bij hem aan te gaan liggen aan tafel. Zo wil Hij beeld van God zijn. Die immers zondaars met goedheid overlaadt, en er zonodig nog een schepje boven op doet, om in hen de gestorven liefde aan te raken en ten leven te wekken. Vergeving, barmhartigheid: dat is zijn weg. Zo had Hij het gelezen in zijn bijbel, ons Oude (of Eerste) Testament. Niet voor niets heeft Jezus dat boek onder de arm.

En die mensen daar beneden? Vier wenden zich in gebed – op de knieën, en handen gevouwen – tot Jezus. Zijn ze het dus met Hem eens? Dat zou niet zijn overeenkomstig het verhaal. Daar horen we dat de omstanders morren: “Hij is bij een tollenaar en zondaar zijn intrek gaan nemen.” Ze waren verontwaardigd en jaloers. Elk van hen kwam immers veel eerder in aanmerking om Jezus thuis te mogen ontvangen en tot zijn of haar familie te mogen rekenen. Of zijn die vier allemaal voormalige mensen zoals Zacheus? Bekeerde zondaars? Die Jezus juist aanbidden vanwege zijn barmhartigheid?

En die ene vrouw, die zich juist omhoog wendt tot Zacheus? Ze is rijk gekleed. Zij staat met de rug naar Jezus. Heeft zij nog een appeltje met de tollenaar te schillen? Vertegenwoordigt zij al degenen die de man haten? Of is zij juist iemand die aan Zacheus’ kant staat? Ook rijk geworden over de ruggen van degenen daar achter haar?

En ik? Waar sta ik op deze afbeelding?

[Ca 1015, brons, Bernwardsäule; Duitsland, Hildesheim, Dom. Dries van den Akker s.j. / 2010.10.12]

Verwijzingen
Lukas 19,01-10: Jaar C door het jaar 31e zo
33e week door het jaar: wo
Feest 20 augustus 0100 Amadour-Rocamadour

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties