× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Maria ten hemelopneming (1300)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

We kijken naar de kopzijde van een houten reliekschrijn in de vorm van een huisje. De kunstenaar heeft het vlak dat hem ter beschikking stond op uiterst zorgvuldige wijze opgebouwd en onderverdeeld in drie lagen. Op de onderste laag zien we het sterfbed van Maria, op de middelste laag haar begrafenis en in de geveltop haar ten hemelopneming.

Overigens wordt dit gebeuren niet verteld in de bijbel. Het is tot ons gekomen via volksoverleveringen en geschriften die nooit in de bijbel zijn opgenomen, zogeheten apocriefe boeken. Ze hebben zoveel invloed gehad op het gelovig aanvoelen van de Kerk dat ze de inhoud ervan tenslotte toch als goddelijke waarheid heeft onderkend en aangenomen.

De kunstenaar heeft de verhalen die over Maria’s dood en ten hemelopneming bestaan tot hun essentie teruggebracht. Natuurlijk vooral vanwege de beperkte ruimte voor zijn afbeelding.

Kijken we beneden naar Maria’s sterfbed. Onder een laken ligt ze languit uitgestrekt. Ze heeft haar ogen gesloten; haar hoofd is groter dan de lengte van haar lichaam toelaat. Blijkbaar wil de kunstenaar dat daar onze aandacht naartoe gaat. Naar de serene rust van haar gesloten ogen en rustige gelaatstrekken. Bejaard, en toch niet oud.

Rond haar bed zes figuren. Achter haar bed in ieder geval apostelen. De voorste drie wenden zich tot Maria, de aller voorste in rouw, de derde met gevouwen handen. De vierde heeft een kaars in de hand en wendt zich tot de gestalte aan het voeteneind. Dat lijkt wel een engel. Dat zou in overeenstemming zijn met het verhaal, waarin verteld wordt dat op het moment van Maria’s afsterven engelen uit de hemel neerdaalden. Het is niet duidelijk of de vierde leerling de kaars aan de engel geeft om hem juist van hem ontvangt. Dat laatste ligt het meest voor de hand. Want op dit moment zullen de leerlingen het licht uit de hemel hard nodig hebben om het mysterie rond Maria’s afsterven te kunnen inzien.

De gestalte aan het hoofdeinde zou een apostel kunnen zijn, maar hij heeft toch meer weg van een soldaat. Dat zou kunnen kloppen met het verhaal. Want daarin wordt verteld dat de joden bang zijn dat hun godsdienst ten gronde gaat door alle wonderen die zich rond Maria afspelen. Zij vragen de landvoogd er soldaten op af te sturen. Maar als die bij het sterfbed in Bethlehem aankomen – aldus het verhaal – zijn de leerlingen al met Maria’s lichaam onderweg naar Jeruzalem. Om het daar in Getsemani in een nieuw graf te plaatsen. Allemaal bijzonderheden die we ook kennen uit de verhalen rond Jezus’ dood. De legende doet zijn best aan te tonen hoezeer Maria op Jezus lijkt. Zelfs tot in haar dood volgt ze Hem na. Zij is met recht de eerste van alle gelovigen.

Wordt op de middelste laag die scène afgebeeld? Dat de leerlingen haar naar Jeruzalem dragen? Vier personen (dezelfde vier die beneden aan haar bed stonden?) hebben het com-plete bed van Maria op hun schouders. We merken op dat nu Maria’s hoofd wel in proportie is afgebeeld. De rust van dit tafereel steekt sterk af tegen de bedrijvigheid daaronder.

Boven het vervoer van het sterfbed zien we hoe Maria door twee engelen in een soort laken van wolken ten hemel wordt opgenomen. Waar ze op de onderste twee afbeeldingen in volle lengte op bed lag, staat ze nu rechtop. Haar handen in gebed gevouwen. Het is niet duidelijk of ze haar ogen geopend of gesloten heeft. De linker engel kijkt naar zijn collega aan de andere kant; deze kijkt eerbiedig naar Maria op. Dat doe ik ook.

De gehele afbeelding overziende laat ik tot me doordringen dat hier in alle eenvoud de diepste geheimen van het leven worden uitgebeeld. Op de onderste twee lagen spelen zich taferelen af in het zichtbare domein. Op de bovenste laag mag ik zien wat zich intussen in het onzichtbare afspeelt. Dat het lichaam van de dode hier beneden ten grave wordt gedragen, terwijl intussen de ziel – onzichtbaar voor de ogen, maar wel zichtbaar voor de gelovige ogen van het hart – ten leven wordt gewekt, zich opricht en naar de hemel wordt overgebracht.

We hoorden hierover voor het eerst bij Jezus, nu bij Maria. Zo mag ik geloven dat het ook verteld mag worden over al de gestorvenen die mij dierbaar zijn. Ja, ik sta hier oog in oog met mijn eigen diepste levensbestemming.

[13e eeuw, reliekschrijn Maxentiolus; Frankrijk, Cunault, abdij Notre Dame de Cunault / Dries van den Akker s.j./ 2010.07.08]

Verwijzingen
Feest 15 aug 0048: Maria-dood-en-hemelopneming
(nog aan te vullen)

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties