× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Gedaanteverandering (1726)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

mi_1 

De kunstenaar houdt ons een meditatie voor bij het verhaal van Jezus’ gedaanteverandering op de berg. Hij toont ons de verheerlijkte Jezus in een fraaie ronde boog, verheven boven de drie leerlingen die hun handen in aanbidding opheffen. Jezus zelf wordt geflankeerd door Mozes, links, en Elia, rechts. Onder de drie leerlingen staat te lezen wat Petrus zegt: ‘Heer, het is goed hier te zijn. Laat ons drie tenten bouwen: één voor u, één voor Mozes en één voor Elia’ (Matteus 17,04). De tekst boven Jezus in de ronding van de boog is een citaat uit Matteus: ‘Dit is mijn welbeminde Zoon, in wie Ik mijn welbehagen heb. Luister naar Hem’(Matteus 17,05).

Hoewel de teksten verwijzen naar het evangelie van Matteus, heeft de kunstenaar zich duidelijk ook laten inspireren door Lukas. Hij is namelijk de enige evangelist die vertelt waar Mozes en Elia met Jezus over spraken: over zijn heengaan te Jeruzalem. Dat gesprek heeft de kunstenaar links en rechts op het paneel weergegeven. Links zien we Jezus in gebed in Gethsemani. Aan zijn voeten dezelfde drie leerlingen die met Hem waren op de berg. Hij wordt getroost door een engel. Ook die bijzonderheid wordt alleen door Lukas vermeld. De tekst boven dit tafereel is ontleend aan het evangelie van Johannes: ‘Niet voor hen alleen bid ik, maar ook voor hen die door hun woord in mij geloven. Dat ook zij in ons mogen zijn, en dat zij de heerlijkheid zien die Gij Mij gegeven hebt’ (Johannes 17,20-22).

Bidt Jezus daar dus ook voor mij?

mi_2 

Rechts zien we waartoe dit alles leidt: de glorieuze apotheose van Jezus’ opstanding uit de doden. Hier verwijst de begeleidende tekst naar de woorden die Jezus sprak bij de opwekking van zijn vriend Lazarus: ‘Ik ben de verrijzenis en het leven. Wie in Mij gelooft, zal leven, ook al is hij gestorven. Ieder die leeft in geloof in Mij, zal in eeuwigheid niet sterven’(Johannes 11,25-26).

mi_3 

Op het roodgeverfde hout van de boog boven Jezus is nog een tekst aangebracht, ontleend aan Jesaja’s eerste lied van de lijdende dienstknecht: ‘Zie mijn knecht, die Ik ondersteun, mijn uitverkorene, die Mij welgevallig is’(Jesaja 42,01).

Zo brengt de kunstenaar in de persoon van Jezus bijeen Oude en Nieuwe Testament, lijden en opstanding: vervulling van Gods Woord.

mi_4 

Misschien doet hij dit het meest markant door links op de afbeelding bij Jezus in gebed in doodsangst te spreken over zijn heerlijkheid! Daar worden wij uitgenodigd door de buitenkant van angst, lijden en vernedering heen naar de binnenkant te zien, waar God aan het werk is, en die centraal op de afbeelding is weergegeven. Dat mysterie meen ik terug te vinden in de tekst van Lukas. Eigenlijk zijn er twee gedaanteveranderingen: een positieve op de berg Tabor, en een negatieve in de tuin van Gethsemani, of – misschien nog juiste geformuleerd: die twee momenten in Jezus’ leven verhouden zich als twee kanten van één en hetzelfde mysterie, juist zoals je vroeger in de fotografie een negatief had, en de positieve afdruk ervan.

De woordovereenkomst bij Lukas tussen beide verhalen is opvallend. In beide gevallen bevindt Jezus zich op de berg (resp. 09,28 en 22,39). In beide gevallen vermeldt Lukas uitdrukkelijk dat Jezus daar bidt (resp. 09,28 en 22,40). Hij neemt Petrus, Johannes en Jacobus met zich mee die berg op (09,28); uit Markus weten we dat Hij diezelfde leerlingen apart met zich meenam in de tuin (Markus 14,33), zoals we ook op de afbeelding kunnen zien. Op de berg wordt Hij van gedaante veranderd doordat zijn gelaat en zijn kleren oogverblindend beginnen te stralen (Lukas 09,31); in Gethsemani wordt Hij van gedaante veranderd, doordat Hij aan angst ten prooi was, en zijn zweet als dikke druppels bloed op de grond neerviel (Lukas 22,44). In beide verhalen horen we hoe de leerlingen door slaap werden overmand (resp. 09,23 en 22,45). In beide verhalen verschijnt er bezoek uit de hemel: op de Tabor in de personen van Mozes en Elia; in Gethsemani in de persoon van de engel (resp. 09,30 en 22,43). Op de Tabor spreekt een stem uit de hemel: “Dit is mijn welbeminde Zoon…” (Lukas 09,35); daarop rijmt Jezus’ gebed in de tuin: “Vader…” (22,42). Het heeft er alle schijn van dat hier dezelfde gebeurtenis op twee manieren wordt belicht: één keer in zijn positieve gedaante op de berg Tabor, en één keer in zijn negatieve gedaante in Gethsemani. En wij, die aanwezig mochten zijn op de berg van de verheerlijking, worden uitgenodigd dat beeld van Jezus voor ogen te houden ook, ja juist als Hij zijn lijden ingaat. Want dat beeld zal uiteindelijk in de opstanding Jezus’ definitieve bestemming weergeven, zoals de kunstenaar ons rechts op het paneel uitdrukkelijk voorhoudt.

En dat geldt niet alleen voor Jezus, maar voor elk van ons. Ook voor mij!

[1726, paneelschildering; Duitsland, Lüneburg, St-Johannis. Dries van den Akker s.j. / 2010.01.05]

Verwijzingen
Matteus 17,01-09: Jaar A veertigdagentijd 02e zo; Jaar A Gedaanteverandering
Markus 09,02-10: Jaar B veertigdagentijd 02e zo; Jaar B Gedaanteverandering
Lukas 09,28-36: Jaar C veertigdagentijd 02e zo; Jaar C Gedaanteverandering
Feest 06 augustus 0033 Jezus' Gedaanteverandering

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties