× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
De rijke dwaas (1200)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

Vandaag kijken we naar een kapiteel uit de prachtige romaanse kerk Notre Dame van Orcival in het Franse departement Puy-de-Dôme. Boven de afbeelding staat de uitleg ingegraveerd: ‘Fol dives’: ‘rijke dwaas’. We zien een mannetje, gezet van postuur, met een geldzak voor zijn buik die hij met twee handen vasthoudt. Hij kijkt recht voor zich uit. Intussen maken aan weerszijden van hem twee monsterfiguurtjes zich van hem meester. Met haken drukken ze hem omlaag. Duiveltjes die de rijke in het verderf storten, terwijl hij zich vastklampt aan zijn bezit. Een aangrijpender illustratie bij zijn woorden had Jezus zich niet kunnen wensen: ‘Man, je hebt een grote rijkdom liggen, voor lange jaren. Rust nu uit, eet en drink en geniet ervan! Maar God sprak: “Dwaas! Nog deze nacht komt men je leven van je opeisen; en al die voorzieningen die je getroffen hebt, voor wie zijn die dan? Zo gaat het met iemand die schatten vergaart voor zichzelf, maar niet rijk is bij God.”

En dat, terwijl de aanleiding voor deze woorden zo redelijk leek. Iemand vraagt hulp, omdat zijn broer de erfenis niet met hem wil delen. Dat is toch een redelijke vraag? Een roep dat mij recht wordt gedaan? En toch blijkt Jezus hier geen oor te hebben voor de pijn die er wellicht ook schuilgaat achter deze vraag. Waar Hij dat op andere momenten zo vaak wel heeft. Hij hoort de hebzucht. En daar gaat hij op in. Hij zegt: ‘Je aandacht gaat naar verkeerde dingen uit.’ En zoals zo vaak, schetst Jezus het toekomstbeeld dat zo iemand volgens Hem wacht. Opvallend is daarbij dat Jezus zo’n toekomstbeeld altijd tot over de grenzen van de dood trekt. Hij plaatst het in het kader van het definitieve oordeel. Hij dreigt niet. Hij zegt alleen: ‘Als je die weg gaat, zul je onvermijdelijk daar uitkomen. Realiseer je dat nu het nog kan. Wie bedacht is op zijn eigen bezit, en niet op het welzijn van anderen, zal verkeerd uitkomen.’

Thema’s die in de hoge middeleeuwen uiterst actueel waren. Antonius van Padua († 1231; feest 13 juni) hield eens een preek bij de uitvaart van een rijke koopman. Naar aanleiding van de bijbeltekst: ‘Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn.’ Antonius riep uit: "Ga maar naar het huis van deze man, en doorzoek zijn schatten. Ik geef je de verzekering dat je er zijn hart zult aantreffen." Men doorzocht daadwerkelijk al de schatten van die rijke man en inderdaad stootte men op een echt mensenhart van vlees en bloed; het klopte nog... Aldus het verhaal.

Etienne de Bourbon († ca 1261) was een predikheer, volgeling van Sint Dominicus († 1221, feest 8 augustus) van de tweede generatie. In een preek vertelt hij hoe een woekeraar in Dijon naar de Onze-Lieve-Vrouwekerk ging voor de inzegening van zijn huwelijk. Bij de ingang werd hij dodelijk getroffen door een waterspuwer in de vorm van… een woekeraar die als monster was voorgesteld. De spuwer was losgeraakt, naar beneden gestort en precies op zijn hoofd terechtgekomen. Zo veranderde de feestvreugde in rouw, en knapte zijn evenbeeld in steen op wat de dienstdoende priester niet had gedurfd.

Ik leef niet in de middeleeuwen; redeneer niet meer zoals ze toen blijkbaar deden. Ik leef in een cultuur van verzekeringen en van economische welvaart door consumptie en bestedingen. In mijn tijd is het goed mijn leven te verzekeren, verzekeringen af te sluiten om mij te behoeden voor eventuele financiële rampen. Maar de vraag blijft wel: wat doet dat met mijn mentaliteit? Ben ik ook zoveel bezig met mijn eigen lijfsbehoud en levensverzekering dat het welzijn van anderen op de tweede plaats komt? Mijn oude tante Marie wist het al: een doodshemd heeft geen zakken; je kunt niets meenemen. Jezus zegt: “Je kunt je beter schatten verzamelen in de hemel.” Wat zijn dat: schatten in de hemel? Volgens mij bedoelt Hij daarmee: het doen van goede werken, naastenliefde, barmhartigheid en vergeving. Dat zijn schatten die naar zijn overtuiging niet vergaan, maar blijvend zijn.

Kijkend naar de afbeelding vraag ik mij af: waar klamp ik mij uiteindelijk aan vast in mijn leven? En welke krachten krijgen daardoor vat op mij? Zijn dat krachten die mij neerdrukken of juist optillen? Waar zou God tegen mij kunnen zeggen: “Dwaas. Als men nu je leven kwam opeisen, waar zou men dan je hart aantreffen? Waar gaat je hart nu in feite naar uit…?” Of – in de taal van het evangelie: welke schatten heb ik al verzameld in de hemel?

[12e eeuw, steensculptuur; Frankrijk, Puy-de-Dôme, Orcival, Notre Dame, kapiteel. Dries van den Akker s.j./2010.07.31]

Verwijzingen
Lukas 12,20: Jaar C door het jaar 18e zo

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties