× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Jezus' Hemelvaart (1564)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

De kunstenaar heeft bij de compositie van zijn afbeelding gebruik gemaakt van de vormgeving van het kerkvenster. Het raam is in twee delen verdeeld. Links zien we nog juist de voeten van de ten hemel stijgende Jezus. Twee engelen dalen af in de richting van de mensen op de grond. Nog steeds links zien we Maria en Petrus, geknield omhoog kijken in aanbidding. Rechts de overige leerlingen. Eén ligt op de grond. De anderen, negen in getal, staan overeind, allen met de blik naar de hemel gericht waar Jezus uit het zicht verdwijnt. Van sommige leerlingen op de achtergrond is nog slechts een voorhoofd of oog te zien. Elf leerlingen, niet twaalf. Volgens de tekst van de Handelingen hadden ze immers op dit moment nog geen opvolger gekozen voor Judas. Dat zullen ze onmiddellijk hierna gaan doen. Boven de rechter groep leerlingen zien we witte en zwarte wolken, waaruit hemelse stralen schieten. Alsof de kunstenaar boven hun hoofd het tekstfragment uit wil beelden dat zegt: ‘…en een wolk onttrok Hem aan hun ogen.’ Het is alsof met die stralen uit de wolken al vooruitgegrepen wordt op het aanstaande Pinksterfeest, waar zij vanuit de hemel zullen worden vervuld met de Heilige Geest.

De houding van hun lichamen en handen maakt duidelijk dat allen in gebed zijn. Dat levert een prachtige dynamiek op. Het gebed is omhoog gericht, waar Jezus uit het zicht verdwijnt. Op de plek waar Jezus verdwijnt verschijnen twee engelen, te herkennen aan hun vleugels. In de tekst zelf is er niet sprake van engelen, maar van twee in het wit geklede mannen. Toch is het goed aangevoeld van de kunstenaar die twee als engelen af te beelden, want zij komen met een boodschap uit de hemel. Dat Jezus op dezelfde manier zal terugkeren als zij Hem hebben zien heengaan. Maar vervolgens ook dat zij niet langer omhoog moeten staren… Zij zullen zich dus gaan voorbereiden op hun zending. Deze houdt in dat zij in de voetstappen van Jezus zullen treden en in de wereld onder de mensen gaan doen wat Hij hun heeft voorgedaan. Prachtige samenvatting van het leven van een christen: gebed en daad; contemplatie en actie.

Zo zien wij op de afbeelding een prachtig heen en weer tussen hemel en aarde. Eerst Jezus die van de aarde naar de hemel omhoog stijgt. Vandaar dalen twee engelen af naar de aarde, waar mensen weer omhoog blikken. De twee wijzen de mensen erop dat de blik van nu af op de aarde gericht moet zijn. Misschien dat daar nog een reden ligt waarom de kunstenaar de twee mannen als engelen afbeeldt. Zo kunnen zij met hun vleugels Jezus aan het zicht onttrekken. Daarmee onderstreept de kunstenaar de bedoeling van de bijbeltekst. Op het rechter raam laat hij dan zien dat hij wel degelijk weet dat het volgens de tekst een wolk is die Jezus aan het oog onttrekt…!

De leerlingen zullen in de voetstappen van Jezus treden. Dat wordt nog eens benadrukt door het feit dat de afdruk van Jezus’ voeten achterblijft in de steen vanwaar Hij zich heeft afgezet om naar de hemel op te stijgen. Enorme voeten.


Naschrift

In de middeleeuwen werd aan pelgrims in het Heilig Land de steen met Jezus’ voetafdruk getoond. Voor jezuďeten een dierbaar gegeven, want die steen speelt in de bekeringsgeschiedenis van stichter Ignatius een belangrijke rol. Tegen het einde van zijn leven zal Ignatius zelf dit verhaal vertellen. Enkele jaren na zijn bekering is hij in het Heilige Land om de heilige plaatsen te bezoeken, en droomt ervan daar te blijven. Zo kan hij dicht bij Jezus zijn en mensen helpen in hun gebedsleven. Maar de situatie in Palestina is labiel, omdat het door de Turken is bezet. Moslims. Zij gedogen de christenpelgrims zolang ze niet voor problemen zorgen. Bij de franciscanen ter plaatse ligt de verantwoordelijkheid erop toe te zien dat het labiele evenwicht niet verstoord wordt. Zojuist heeft de provinciaal van de franciscanen de onwillige Ignatius aan het verstand gebracht dat hij niet kan blijven. We citeren nu Ignatius zelf: ‘Toen hij na afloop hiervan terugkeerde naar de plaats waar hij daarvoor had zitten schrijven, kreeg hij het sterke verlangen om, voordat hij zou vertrekken, nog eens de Olijfberg te gaan bezoeken, nu het immers niet de wil van onze Heer was dat hij bij die heilige plaatsen zou blijven. Op de olijfberg bevindt zich een steen vanwaar onze Heer naar de hemel opsteeg. Nu nog kan men er de afdruk van de voetstappen zien. Dit was het wat hij nog eens wilde gaan zien. Door niets te zeggen en geen gids mee te nemen – en dat wil wat zeggen, want wie daar zonder Turkse gids uitgaat, loopt groot gevaar – wist hij aan de anderen te ontkomen en alleen naar de Olijfberg te gaan. Daar wilden de wachters hem niet binnenlaten, waarop hij hun een mes gaf van het schrijfgerei dat hij bij zich had. Nadat hij er onder overvloedige troost had gebeden, kreeg hij het verlangen naar Betfage te gaan. Eenmaal daar drong het tot hem door dat hij er op de Olijfberg eigenlijk niet goed op had gelet aan welke kant de rechtervoet en aan welke kant de linkervoet stond. Opnieuw ging hij er heen en om binnen gelaten te worden gaf hij de wachters meen ik een schaar.’ Tot zover Ignatius. Zodra dit de franciscanen ter ore komt, wordt hij opgespoord, gearresteerd en versneld uitgewezen.

[1564, Wouter Crabeth, glasschilderkunst; Nederland, Gouda, St-Janskerk. Dries van den Akker s.j. / 2009.02.22]

Verwijzingen
Lukas 24,50-53: Jaar C Hemelvaart
Handelingen 01,06-11: Jaar A+B+C Hemelvaart

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties