× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Vraag van Johannes de Doper (1622)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

De kunstenaar heeft zijn afbeelding in twee helften verdeeld. Boven zien we Johannes in de gevangenis; onder Jezus omringd door mensen. De bovenste helft is op zich weer verdeeld in twee verticale helften. Rechts een getralied venster waarachtig we Johannes de Doper ontwaren. Hij is herkenbaar gemaakt aan zijn kruisstaf. Van achter de tralies spreekt hij twee leerlingen toe die links en rechts van hem staan, iets lager geplaatst. Zo vormen de drie mannen een prachtige driehoek waarvan de top gevormd wordt door Johannes. Hij, hoewel gevangen, is het belangrijkste. De naar elkaar toe gebogen armen van de leerlingen onderstrepen de piramidale compositie.

Links van dit tafereel een groepje van vier personen: drie bewakers en een vrouw. De bewakers zijn gewapend. Het gewapende karakter van hun aanwezigheid wordt benadrukt door het kuras dat op een sokkeltje tegen de muur van de gevangenis is geplaatst. Zo creëert de kunstenaar een tegenstelling tussen het soldatenwereldje links en de wereld van Johannes rechts. Links de gewapende vrede, rechts de geknevelde vrede van het komende Koninkrijk. Het contrast tussen de groepjes links en rechts wordt nog eens benadrukt door de ontspannen wijze waarop de vier links zich met elkaar onderhouden en de gespannen vraag vanuit de gevangenis rechts. Links is het leven prettig: er hoeft niets te veranderen. Rechts wordt uitgekeken naar een andere wereld.

De twee leerlingen van Johannes zien we op de onderste helft terug, helemaal links. Van hengaat het spreuklint uit: ‘Bent U het die komen moet?’ De gebaren van hun handen rijmen op de gebaren die zij boven bij Johannes maken. Hier staat Jezus in het midden. Hij kijkt in hun richting. Met zijn rechterhand maakt Hij het gebaar van zegen en goddelijk onderricht. Zijn linker wijst naar de mensen rondom Hem. Helemaal rechts in dat groepje zien we een manke man, die zichzelf met een kruk overeind houdt. Aan zijn rechterhand een vrouw, min of meer in zwijm gevallen; daarachter een moeder met kind en daar weer naast een geleerde met tulband die de handen vroom heeft gevouwen. Beneden op de grond een zieke vrouw. Links onder in de hoek een verzwakte man, uitgestrekt op de grond, half ondersteund door een vrouw. Jezus nodigt Johannes’ leerlingen uit naar deze mensen te kijken. Hoe zij als hulpbehoevenden komen en straks genezen, opgeknapt, en staande op hun eigen voeten als nieuwe mensen weer hun eigen weg mogen gaan. Vervulling van een Messiaanse profetie van Jesaja: “Ga aan Johannes zeggen wat je gehoord en gezien hebt: blinden zien, lammen lopen, melaatsen worden gereinigd, doven horen, doden staan op en armen wordt de Blijde Boodschap verkondigd” (Jesaja 35,05-06;61,01). Die laatste opmerking was natuurlijk vooral voor Johannes zelf bedoeld. Jezus vertrouwt erop: als straks de leerlingen aan Johannes berichten wat zij gehoord en gezien hebben, zal dat voor hem werken als Blijde Boodschap. Toch is het goed stil te staan bij wat Jezus niet zegt. Want in de tekst van Jesaja stond ook dat aan gevangenen vrijlating wordt gemeld. Die woorden laat Jezus hier veelbetekenend achterwege!

Als we de gehele compositie nog eens overzien, valt ons op hoe de kunstenaar lijnen laat lopen van de bovenste naar de onderste helft. Boven staan Johannes’ leerlingen rechts; beneden links. Hij maakt ons erop attent dat we op de diagonalen moeten letten. Welnu de andere diagonaal loopt van de soldaten boven links naar de zwakke, hulpbehoevenden beneden rechts: sterker kan de tegenstelling tussen het koninkrijk van de gevestigde macht die op wapens berust enerzijds, en het Koninkrijk van Christus anderzijds niet in beeld worden gebracht.

Tenslotte wordt onze aandacht getrokken door de perspectiefwerking van de poort waar de soldaten zitten. De ronde gemetselde boog rijmt op de ronde poort helemaal achter in de straat. En op de voorgrond rijmt die ronde boog op het spreuklint: ‘Bent u degene die komen moet?’ Zo gezien loopt de perspectieflijn vanuit de diepte rechtstreeks naar Jezus toe, als een zonnestraal uit de hemel.

En ik? Ik realiseer mij dat de kunstenaar zorgvuldig heeft gecomponeerd. Want door zijn opbouw blijk ik als toeschouwer te staan temidden van degenen die bij Jezus hun heil zoeken. Klopt dat?

[1622, Gröningen, reliëfwerk. Duitsland, Münster, bisdom. Dries van den Akker s.j./ 2010.12.12]

Verwijzingen
Matteus 11,02-11: Jaar Advent 03e zo
Lukas 07,18-23: -
Advent 03e week wo
Feest 24 juni 0030 Johannes-Doper

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties