× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Raadselachtig persoon bij Jezus' doornenkroning (1516)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

li_1re_2 

Op de voorgrond van Jezus’ doornenkroning knielt een gestalte op de linkerknie en houdt Jezus een boekje voor, waar Jezus overigens niet naar kijkt. Wie is deze figuur? Een vondst van de kunstenaar? In de bijbeltekst staat er niets over.

Is het een man of een vrouw? Is het zo iemand als in het lijdensverhaal van de evangelist Markus? Bij zijn arrestatie laten alle leerlingen Jezus in de steek. ‘Toch ging een jongeman die een linnen doek om het blote lijf had geslagen, Hem achterna. Ze grepen hem, maar hij liet zijn kleed in de steek en vluchtte naakt weg’ (14,50-52). Hij kan deze persoon niet zijn. Immers op dit moment is Jezus’ arrestatie allang achter de rug, en deze persoon is er nog; bovendien niet naakt, maar – net als Jezus (!?) – gehuld in een gouden gewaad. Maakt deze figuur deel uit van de bespotting? Is het een dienaar van de hogepriester of van Pilatus? Of een leerling van Jezus? Op dat laatste zou de blote voet kunnen wijzen.

Opvallend is de overeenkomst in houding en gestalte met Maria Magdalena, zoals ze even verderop wordt afgebeeld tijdens de kruisafname. Ook daar is zij gezeten op de linkerknie, heeft lange afhangende haren en opgeheven hoofd: houding van eerbied en aandachtige aanwezigheid. Hoewel niet geheel goed zichtbaar lijkt het er bij de kruisafname op dat de zool van Maria Magdalena’s voet die van achter onder haar gewaad tevoorschijn komt, geschoeid is. Terwijl de gestalte hier zelfs een geheel bloot been laat zien. Dat is misschien wel het meest opvallende. Immers geen enkele vrouw op de andere taferelen van dit retabel wordt afgebeeld met een bloot been, zelfs niet met een blote voet. Ook al zijn zij allen volgelingen van Jezus!

Moeten we desondanks toch denken aan Maria Magdalena? Maar dan uit de tijd van vóór haar bekering? Wil zij met het boekje Jezus eraan herinneren dat zij zich op zijn woord heeft bekeerd? Dat zij in haar oude leven heeft bijgedragen aan Jezus’ bespotting, maar dat zij haar zondig leven heeft afgelegd, getuige haar lange afhangende haren, vaak symbool van boete en rouwmoedigheid? Als het waar is dat de kunstenaar de overeenkomst tussen de Maria Magdalena van de kruisafname en de vrouw hier met het boekje uitdrukkelijk heeft bedoeld, moeten we dan ook overeenkomst zoeken in de bedoeling van Maria? Wil de kunstenaar uitbeelden: zoals Maria bij de kruisafname liefdevol het dode lichaam van Jezus ontvangt, zo toont zij hier met het boekje dat zij Jezus’ woorden in ontvangst heeft genomen?

Op middeleeuwse religieuze afbeeldingen is vaak de opdrachtgever zelf te zien, meestal ergens terzijde in een hoekje, in biddende houding. Is dat hier ook het geval? Dit kunstwerk is geschonken door het adellijke echtpaar De Rohan. We weten dat de vrouw van Seigneur Jean Maria heette. Heeft zij zichzelf laten afbeelden in de persoon van haar rouwmoedige naamgenote?

Als dat zo is, dan mag ook ik mij verplaatsen in deze figuur. Ik mag mij – temidden wellicht van een wereld die Jezus’ boodschap bespottelijk maakt - met Jezus’ woord, het evangelie, in de hand dankbaar tonen dat Hij dit lijden ondergaat, ook voor mij. Dankbaar ook, omdat Hij straks in ditzelfde evangelie zal uitleggen: “Moest de Christus dit alles niet lijden om zo zijn heerlijkheid binnen te gaan?” (Lukas 24,26).

[1516, Picardische steensculptuur altaarretabel; Frankrijk, Bretagne, Pontivy, Chapelle Notre Dame de la Houssaye. Dries van den Akker s.j. 2007.08.29]

Verwijzingen
Matteus 27,27-30: Jaar A Palmzondag
Markus 15,17: Jaar B Palmzondag
Johannes 19,02: Jaar A + B + C Goede Vrijdag

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties