× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Engel met sikkel (1265)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

De kunstenaar uit de 13e eeuw volgt nauwgezet de tekst van het boek Openbaring. Daar lezen we: ‘En weer kwam er een engel uit de tempel in de hemel te voorschijn en ook hij droeg een scherpe sikkel…’ Boven aan de tekening zien we inderdaad een poort met aan weerszijden drie torentjes. Het poortgebouw is omgeven door blauwige wolken. Daarmee wordt de hemel aangeduid, een aparte werkelijkheid; even zichtbaar gemaakt, maar in werkelijkheid onzichtbaar… doch niet minder werkelijk. De hemel is voor onze aarde aan het werk. Een engel met een sikkel in de hand buigt zich uit de hemelpoort naar de aarde, en wordt door een engel op de aarde toegesproken en bij de hand gepakt. Zijn rechtervinger wijst naar de druiventrossen op aarde. Klaarblijkelijk krijgt de hemelse engel van de aardse de opdracht te gaan oogsten. Maar is dat wel overeenkomstig de tekst?

‘Een andere engel, aangesteld over het vuur, kwam van het altaar, en hij riep met luide stem tot hem die de sikkel droeg: “Sla uw scherpe sikkel erin en oogst de trossen van de wijngaard der aarde, want de druiven zijn rijp.”’ Alles wat er in de tekst staat, vinden we terug op de afbeelding. En toch. De kunstenaar plaatst het altaar en de engel van het vuur op de aarde. Hij suggereert zelfs dat deze aardse engel de hemelse bij de pols pakt en naar de aarde trekt. Maar zou die engel van het altaar en het vuur niet ook in de hemel thuishoren? Daar staat volgens de tekst (en de tekening!) ook de tempel. Had de kunstenaar dan niet het altaar bij de tempel moeten plaatsen? Daar hoort het immers. En het vuur dat hij naast het altaar op de grond tekent: had dat niet óp het altaar moeten branden? Daar worden immers de offers gebrand.

Hoe onjuist dus de opstelling van de kunstenaar mag zijn, hij bereikt er wel mee dat we ons des te beter realiseren, hoe de hemel zich bemoeit met de aarde. Hoe wat er op aarde gebeurt, vanuit de hemel wordt geregisseerd, en niet door kwaadaardige aardse machten, ook al lijkt dat in onze alledaagse werkelijkheid soms wel zo. Zo lijkt het dat het bloed van de martelaren verloren gaat, maar nu horen we dat het de wijn is, die vanuit de hemel wordt geoogst: ‘Toen wierp de engel zijn sikkel op de aarde en oogstte de wijngaard der aarde. En hij wierp de trossen in de grote perskuip van Gods toorn. En de perskuip werd getreden buiten de stad en bloed stroomde eruit tot aan de tomen der paarden…’

Niet alle beelden die de schrijver oproept, worden door de kunstenaar op de afbeelding meegenomen. Wel de engel die de trossen met zijn sikkel oogst. Niet de perskuip die getreden wordt. Tenzij dat roodbruine blok onder de paardenhoofden tegelijk het bloed en de kuip voorstelt. Het bloed reikt inderdaad tot aan de tomen der paarden. Dit alles geschiedt buiten de stad. Volgens mij een verwijzing naar de plek waar in de Romeinse wereld de doodstraf plaats vond (vgl. Jezus, Stefanus en talloze martelarenverhalen). Op de afbeelding ontstaat er een prachtig beeldrijm tussen de hemelpoort boven en de stadspoort beneden; de een pikzwart, de ander blauwig licht.

Opvallend dat de kunstenaar zich niet lijkt te wagen aan een uitleg van de beelden. Dat moet de toeschouwer zelf doen. Kijkend naar de beelden en luisterend naar de tekst wordt mij de troost aangezegd dat ooit het leven zal overwinnen. Bloed is immers leven. Dat zal worden opgevangen in grote hoeveelheden. Niet zonder pijn. Kijk maar naar Jezus. Maar temidden van de pijn zullen de goede vruchten die ik voortbreng, nooit verloren gaan. Kies er dus vandaag voor goede vruchten voort te brengen.

[1265, Douce Ms. Dries van den Akker s.j. / 2006.11.28]

Verwijzingen
Openbaring 14,17-20
Door het jaar 34e week di

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties