Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

De kunstenaar neemt ons mee naar een uiterst eenvoudige boerenfamilie aan het begin van de 20e eeuw. In het midden van de ruimte staat een tafel, waar vier personen omheen zitten. Ze zijn in gebed. Voor het overige is de ruimte volkomen leeg: geen meubilair, geen snuisterijen. Alleen de kale wanden van hout of gepleisterde kalk, en de zoldering van planken. De vloer is belegd met ruitvormige tegels. Een venster biedt ons uitzicht op een vage buitenwereld. Het houten luik staat naar binnen open; het is hooguit groot genoeg om de helft van het venster straks te bedekken.

De twee personen vooraan zien wij van opzij, ze zitten op houten keukenstoelen met een rieten zitting. De twee personen achter de tafel zien wij in het gezicht. Oude mensen. Rechts een oude vrouw met hoofddoek, de handen gevouwen. Naast haar een oude man met een baard; ook hij heeft de handen gevouwen. De ogen gesloten of eerbiedig neergeslagen. De man op de voorgrond rechts is iets jonger; hij zit voorover gebogen; ingekeerd; een ellenboog leunt op zijn linkerknie; met zijn linkerhand ondersteunt hij zijn kin. Links op de voorgrond Jezus, herkenbaar aan het heiligenkransje rond zijn hoofd, zijn lange haren en zijn tot op de grond reikend witte gewaad. Hij neemt deel aan het gebed van andere drie. Verstilling en eenvoud. Hij zegt niets en doet niets. Hij ís er.

Midden op tafel staat een schaal met dampend voedsel. Opvallend de vier personen er omheen hebben geen bestek voor zich liggen. Het voedsel dient hier als middelpunt; het roept deze mensen bijeen voor het gebed: “Geef ons heden ons dagelijks brood”? Zo ontstaat de illustratie bij Jezus’ woord: “Waar twee of drie in mijn Naam bijeen zijn, ben Ik in hun midden.”

Matteus is de enige evangelist die ons dit woord van Jezus heeft overgeleverd. Hij plaatst het in Jezus’ toespraak tot de toekomstige geloofsgemeenschap. Het gaat over de vraag hoe men straks zal moeten omgaan met een broeder die zonden begaat. Daar zijn er twee of drie nodig om zuiver te staan in het oordeel over die broeder. Wat je met twee of drie beslist, zal ook in de hemel beklonken zijn, want waar twee of drie in mijn Naam bijeen zijn, daar ben Ik in hun midden. Voor Matteus hebben deze woorden van Jezus geklonken in de pijnlijke samenhang van een broeder die wellicht zelfs uit de gemeenschap moet worden verbannen.

Welnu, daar is op het schilderij geen sprake van. De kunstenaar plaatst het in de eenvoud van een boerenfamilie, die niets anders lijkt te bezitten dan het gebed waarmee de armelijke aanzittenden danken voor het voedsel. De voor hen verborgen, maar voor mij zichtbaar gemaakte aanwezigheid van de Heer is hun rijkdom.

Kan ik geloven dat de Heer zo ook bij ons aanwezig is, als wij bidden?

[1903, Smits, tekening. België, Brugge, Groeningemuseum. Dries van den Akker s.j./2011.09.04]

Verwijzingen
Matteus 18,20: Jaar A door het jaar 23e zo
Door het jaar 19e week wo