× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Over Vasten gesproken (2014)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

In 2014 gedenken de jezuïeten dat zij tweehonderd jaar geleden opnieuw werden gesticht. Ruim veertig jaar tevoren, in 1773, had de paus de orde officieel opgeheven en nietig verklaard. Dat moment zien we op de afbeelding. Ik wil hier niet ingaan op de politieke verwikkelingen, maar op de vraag wat dat betekend moet hebben voor een individuele jezuïet. Veronderstel dat hij een Spanjaard was en Pedro heette.
Hij had het kunnen zien aankomen. Voortekenen genoeg. Gedurende de 18e eeuw groeide de weerzin tegen de Sociëteit van Jezus. In 1757 werd ze in Portugal opgeheven. Jezuïeten werden verbannen; hun bezittingen verbeurd verklaard. Wie niet uittrad vluchtte naar het buitenland, in de hoop daar levensonderhoud te vinden. Frankrijk volgde in 1762. Spanje in 1767.

Als Pater Pedro in Madrid woonde, verschenen er op 2 april soldaten voor de deur. Ze wisten binnen te komen door de laatste sacramenten te vragen voor een ziek familielid. Geweer in de aanslag; bajonet erop: ‘Binnen een half uur hier aantreden. U mag alleen een verschoning en uw brevier meenemen.’ Met de anderen werd hij op een kar gehesen, en de stad uitgevoerd. Langs de weg mensen die er het zwijgen toe deden, of scheldwoorden riepen. De steden waar ze door kwamen leverde telkens dezelfde beschamende taferelen op. In de haven lag een armoedige boot klaar. Daar werd Pater Pedro met vele andere medebroeders uit geheel Spanje in geladen. De tocht richting Rome duurde een paar weken. In het ruim erbarmelijke hygiënische omstandigheden. Velen waren ook nog zeeziek. De haven van Rome weigerde de paters toe te laten. Dagen van wachten of de onderhandelingen iets opleverden. Niets dus. Doorzeilen naar Sicilië. Ook daar geen toegang. Ze rondden het eiland, en uiteindelijk werden ze op de zuidkust van Sicilië neergezet. Onderkomen zoeken. Stallen, schuren, verlaten en vervallen woninkjes van boerenknechten. Amper een jaar later moesten ze weer weg. Intussen traden er velen uit en verlieten de medebroeders. Naar het schijnt meer dan zevenhonderd in de zeven jaar tussen het moment van de verbanning uit Spanje en de opheffing door de paus.

Pater Pedro bleef. Dit was vasten. Met de dood voor ogen blijven hopen dat het misschien toch ooit weer beter zou worden. Uiteindelijk werden de resterende Spaanse jezuïeten ondergebracht in de Kerkelijke Staat. De Spaanse overheid had ze een armoedig budget beloofd. Dat kwam vaak nooit. Werk zoeken. Veel te veel priesters. Een enkeling kon aan de slag als universitair docent, of bibliothecaris. Alle hoop vervloog toen het bericht kwam dat de paus de orde officieel had opgeheven.
Een Spaanse pater, Jozef Pignatelli, probeerde zo veel mogelijk voormalige medebroeders te bezoeken. Hoop houden. Misschien… De hoop werd gevoed door berichten uit Oost-Europa. De keizerin van Wit-Rusland had de maatregel van de paus niet willen doorvoeren. De Sociëteit bestond daar nog. Maar hoe kwam je in Rusland?

In Frankrijk brak de Revolutie los (1789). De geestelijken werden gedwongen de band met de paus op te geven. Ze vielen onder de Franse overheid. Zo niet, dan werden ze verbannen, of gedood. Tienduizenden werden er opgepakt en gedeporteerd naar verre eilanden. Velen kwamen om. In september 1792 werden er honderden geestelijken beestachtig afgeslacht.

Was dit het einde van de Kerk? Hoe moet Pater Pedro dit alles beleefd hebben? Als sterven. Sterven met Christus? Of was Christus inderdaad een illusie, zoals vele verlichte tijdgenoten beweerden?
Zou hierna ooit opstanding volgen? Wie vóór 1814 stierf, heeft de opstanding niet mogen meemaken. Zij leefden en stierven in hoop en geloof zonder uitzicht.

Over vasten gesproken.

[ca 1820, gravure. Italië, Rome, jezuïetengeneralaat. Dries van den Akker s.j./2014.03.05]

Verwijzingen
Exodus - Deuteronomium (Veertig jaar woestijn)
Matteus 09,15: -
Markus 02,19-20: Jaar B Door het Jaar 08e zo
Lukas 05,34-35: -
Door het Jaar 02e week ma; 13e week za; 22e week vr

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties