× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
De Goede Herder (200)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

 

De kunstenaar van de Catacombe van Sint Priscilla toont ons de Goede Herder in een rode cirkel. De ronde vorm herinnert ons aan de eeuwigheid: ze heeft geen begin en geen eind. Rood is – volgens Genesis 02 - de kleur van de aarde en de mens; dat weet de kunstenaar ook! De bruinige en blauwige kleuren van de omlijstingen verwijzen naar de hemel. (Wellicht is het toevallig dat beneden nog juist een pauw zichtbaar is: symbool van de verrijzenis en het nieuwe, eeuwige leven).

In het midden staat de herder, een jongeman gekleed in een korte witte tuniek; opzij een tas die met een draagband over zijn linker schouder hangt. Links en rechts van hem bomen; in elk zit een vogel. Paradijselijke situatie. Of wellicht een verwijzing naar het verhaal waarin Jezus het koninkrijk vergelijkt met klein zaad, waaruit struiken en bomen groeien waarin de vogels kunnen nestelen (Matteus 13,31-32). Alles wijst erop dat we bij deze herder aan Jezus moeten denken. Links en rechts van de herder aan de voet van de bomen twee schapen die naar de herder zijn toegewend; een derde dier draagt de herder op zijn schouders. Toespeling op een andere gelijkenis van Jezus: "Wanneer iemand onder u honderd schapen heeft en er één van verliest, laat hij dan niet de negenennegentig in de wildernis achter om op zoek te gaan naar het verlorene, totdat hij het vindt? En als hij het vindt, legt hij het vol vreugde op zijn schouders, gaat naar huis en roept zijn vrienden en buren bij elkaar en zegt hun: 'Deelt in mijn vreugde, want mijn schaap dat verloren was geraakt, heb ik gevonden'."

Maar de kunstenaar vertelt nog iets. De herder strekt zijn hand uit naar het schaap rechts van hem. Plotseling valt ons op dat het linker schaap hoorntjes draagt. Het is geen schaap, maar een bok! De afbeelding bergt dus ook een verwijzing in zich naar een ander verhaal van Jezus: “Wanneer de Mensenzoon komt in zijn heerlijkheid en vergezeld van alle engelen, dan zal Hij plaats nemen op zijn troon van glorie. Alle volken zullen voor Hem bijeengebracht worden en Hij zal ze in twee groepen scheiden, zoals de herder een scheiding maakt tussen schapen en bokken. De schapen zal Hij plaatsen aan zijn rechterhand, maar de bokken aan zijn linker. Dan zal de Koning tot die aan zijn rechterhand zeggen: Komt, gezegenden van mijn Vader, en ontvangt het Rijk dat voor u gereed is vanaf de grondvesting der wereld” (Matteus 25,31-34). Het Laatste Oordeel. De uitgestrekte rechterhand is dus een uitbeelding van Jezus’ uitnodiging aan de schapen aan zijn rechterzijde om deel te hebben aan zijn heerlijkheid. Opvallend is alleen dat Jezus niet als koning is afgebeeld, maar als herder.

Bij nader toezien merken we op dat hij op zijn schouders niet een schaap draagt, maar een bok; het dier heeft duidelijk horens, net als het dier aan de linkerzijde van de herder. Wat wil de kunstenaar ons daarmee zeggen? In ieder geval dat hij liever spreekt van een verloren bok in plaats van een verloren schaap. En dat volgens hem Jezus dus gekomen is om de bokken op zijn schouders te nemen… en dus niet verloren te laten gaan! Dat is uitermate verrassend, en herinnert ons aan een citaat van Petrus. De catacombe van Priscilla bevindt zich in Rome, de stad waar Petrus definitief zijn zetel vestigde en eerste bisschop was. Hij schrijft: ‘Er zijn spotters die honend vragen: ‘Waar blijft nu die wederkomst die jullie Heer heeft toegezegd? [-] Alles blijft gewoon zoals het is.” Welnu, het is niet - zoals sommigen menen - dat de Heer zijn beloften niet nakomt. Maar Hij oefent geduld, want Hij wil dat alle mensen tot inkeer komen, en dat niemand verloren gaat’ (2 Petrus 03,03-09).

Dát is dus – volgens Petrus – de reden waarom Hij nog niet terugkeert: als Hij nú terug zou keren, zouden er mensen verloren gaan, omdat ze (nog?) niet voor de liefde gekozen hebben. Daarom wacht de Heer nog even, en geeft ze nog een kans… De Heer wil niet dat er iemand verloren gaat. Zien we dat niet terug in het beeld van de bok op de schouder van de Goede Herder?

[2e eeuw, wandschildeing, Cubiculo della Velata; Italië, Rome, Catacombe van Santa Priscilla
Dries van den Akker s.j. / 2006.12.12]

Verwijzingen
Johannes 10,11-18: Jaar B paastijd 04e zo
Paastijd 04e week ma (Jaar A)

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties