× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
Roeping Natanaël (1500)   Verwijzingen

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

mi_1 

Volgens de traditie was Natanaël dezelfde als Bartolomeus. In het eerste hoofdstuk van zijn evangelie vertelt Johannes over zijn roeping. Jezus noemt hem een ware Israëliet, omdat Hij hem zag onder zijn vijgenboom. Dat woord verwijst naar een profetie van Micha (04,01-04): ‘Op het eind der dagen zal het geschieden dat de volken vrede leren op de berg van de Heer. Een ieder zal onder zijn wingerd zitten of onder zijn vijgenboom, door niemand opgeschrikt.’ De Messiaanse tijd. Natanaël is een man van vrede. Hij toont zich verbaasd dat Jezus dat in Hem ziet: “Hoe kent U mij?” Vergeten we niet dat het bijbelse woord ‘kennen’ een heel intieme betekenis heeft. Jezus stelt hem nog grotere tekenen in het vooruitzicht: hij zal het visioen van aartsvader Jakob zien: hoe engelen langs een ladder op en neer gaan tussen hemel en aarde, en dat in dienst van degene die nu met hem spreekt.

Of dat ooit is waar geworden, vertelt de bijbel niet. Ook de traditie niet. Volgens de overlevering preekte Bartolomeus na Pinksteren in Armenië. Waar hij kwam verdreef hij boze geesten en bevrijdde mensen van kwade machten. Uiteindelijk zal hij zijn leven eindigen op dezelfde manier als Jezus: aan het kruis. Volgens sommigen gaat daar nog een aantal folteringen aan vooraf.

De beide afbeeldingen zijn ontleend aan een tapijt in Klooster Lüne bij Lüneburg. Dat klooster heeft Sint Bartolomeus als patroonheilige. Aan het begin van de 16e eeuw knoopten de zusters ter ere van hun patroonheilige een tapijt, waarin het leven van de heilige als een soort stripverhaal wordt afgebeeld. Op de eerste afbeelding zien we hoe Bartolomeus gekruisigd wordt. Het randschrift zegt dat hij wordt opgehangen aan het kruis. De zusters hebben er een levendig tafereel van gemaakt. Bartolomeus is voorzien van een dieprood heiligenkransje en gehuld in een lang wit gewaad. De rode puntjes op zijn wangen is als het ware het waarmerk van de zusters van Lüne. Hij wordt met touwen aan het kruis gebonden. Beulen moeten er een paard voor bestijgen om in de hoogte tot bij de dwarsarmen te komen. Aan de voet van het kruis trekt aan zittende beul met puntmuts de touwen rond Bartolomeus’ benen nog eens extra strak aan. Terzijde staat een koning goedkeurend toe te zien. Hij is herkenbaar aan de kroon op zijn hoofd en de enorme scepter in zijn rechterhand. Boven Bartolomeus vertoont de hemel grillige donkere patronen, waarbinnen sterretjes flonkeren.

Alle elementen herinneren aan de kruisiging van Jezus: de beulen, de vorst en de verduistering van de hemel. Bartolomeus is werkelijk een andere Christus (‘alter Christus’) geworden. Hij is dus een echte heilige. In hem herleven de tijden van het evangelie. Het tafereel is omgeven met heiligen en in de hoeken groeisels: herkenbaar zijn een druif (rechtsboven), een lelie (linksonder). Zou er ook een vijgenblad bij zijn? Dan zou dat een rechtstreekse herinnering zijn aan zijn roepingsverhaal.

mi_2 

In de tweede afbeelding zien we hoe Bartolomeus uiteindelijk met het zwaard wordt gedood. Het randschrift zegt: ‘Hier wordt hij onthoofd.’ De beul heft het zwaard al dreigend omhoog, klaar om toe te slaan. Weer staat de koning er goedkeurend achter. Bartolomeus ligt op zijn knieën, de handen gevouwen. Ook hier in zijn lange, witte gewaad en met het heiligenkransje rond zijn hoofd. In zijn gebed ziet hij een visioen. Voor zijn ogen verschijnt Christus, omgeven door een blauwe wolkenrand. Boven Bartolomeus zien we hoe een engel zijn ziel in een laken naar de hemel omhoog trekt. Zo wordt het visioen dat Jezus hem bij zijn roeping in het vooruitzicht had gesteld, aan hemzelf voltrokken. De engel gaat inderdaad op en neer tussen hemel en aarde in dienst van Christus om hem, Bartolomeus, met Christus te verenigen…

Zou er ook over mij – net als over Natanaël - gezegd kunnen worden dat ik een mens van de Messiaanse vrede ben? Durf ik geloven dat het visioen van de engel die je ziel naar de hemel draagt tot bij Christus, ook voor mij is weggelegd?

[ca 1500, tapijtkunst. Duitsland, Lüneburg, Kloster Lüne. Dries van den Akker s.j. / 2010.12.22]

Verwijzingen
Johannes 01,45-51
Kersttijd 05 januari
Feest 24 aug. 0071 Bartolomeus-Apostel

© A. van den Akker s.j.
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties