Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

Wat vertelt het verhaal? In de Legende Aurea (‘Gulden Legende’) van Jacobus de Voragine lezen wij:

In een dorp had Martinus net een oude tempel verwoest. Nu begon hij de pijnboom vlak ernaast om te hakken. Maar dit ging de priester en de heidense bevolking toch te ver. Ze hadden al, op zijn bevel, machteloos moeten toezien hoe hun tempel werd verwoest. Maar nu hun heilige boom werd geveld, kwamen ze in actie.
Martinus probeerde hun bij herhaling duidelijk te maken dat een boomstam helemaal niet heilig was: "Jullie kunnen beter doen zoals ik. Volg mijn God. In ieder geval moet deze boom om, want hij is aan een demon toegewijd."
Toen zei er één - de brutaalste van het stel: "Laat maar eens zien hoe jij op die God van jou vertrouwt. Wij vellen zelf onze boom. En jij moet hem, als hij neerkomt, met je blote handen opvangen. Als die zogenaamde Heer van jou met je is, zal je het er ook wel levend van af brengen."Onverschrokken en in vertrouwen op God ging Martinus op dit voorstel in. De heidenen wreven zich in de handen. Wat betekende het verlies van de ene boom, als deze in zijn val hun aartsvijand zou meeslepen en verpletteren?
De pijnboom was in de loop der jaren scheefgegroeid. Hij helde zwaar naar één kant over. Je kon zo zien waar hij zou neerkomen, als je hem zou omhakken. Nou, daar werd dus Martinus met vastgebonden voeten neergezet. Opgewekt namen ze de bijl ter hand en begon te hakken.
Op een eerbiedige afstand keken de mensen verbaasd toe. De pijnboom begon al vervaarlijk over te hellen. Elk ogenblik kon hij naar beneden komen. Van verre stonden Martinus' monniken toe te zien, doodsbleek en als aan de grond genageld. Ze hadden alle geloof en hoop verloren. Het wachten was alleen nog maar op het moment van Martinus' dood. Maar hijzelf stond daar rechtop, vol vertrouwen op de Heer.
Reeds begon de pijnboom te kraken. Hij wankelde en stortte omlaag recht op Martinus af. Deze hief eenvoudig zijn hand op en maakte naar de boom een kruisteken.
Het was alsof de boom in een wervelwind werd opgenomen en teruggedreven. Toen stortte hij precies in de andere richting met een geweldig gekraak omlaag. Vlak voor de voeten van een paar boeren die op veilige afstand dachten te staan. Ze schreeuwden van angst.
De heidenen waren met stomheid geslagen. En de monniken huilden van vreugde en riepen in koor God aan.
Op die dag is het heil in die streek gekomen. Er was geen heiden meer die niet van harte de handoplegging onderging. Ze zwoeren de demonen af en geloofden voortaan in Jezus Christus.

Door de boom wordt het tafereel in twee helften verdeeld. Links, hakt een man met een verbeten trek om de mond op de boom in. Rechts staat Martinus, met heiligenkransje, mijter en staf; zijn hand geheven in een zegenend gebaar. Aan de voet van de boom zit een groepje geknielde mensen weggedoken. De een heeft met verschrikt gezicht de hand voor de mond, de ander voor de ogen. Kennelijk zijn het Martinus’ monniken. Zo vormt de boom het onderscheid tussen de wereld van het heidendom, links, en rechts die van de gelovigen. Aan die kant is ook beweging aan de hemel zichtbaar. Een goudkleurige werveling. Verwijzing naar de wervelwind die zal opsteken en de boom naar de kant van de heidenen doet vallen. De kunstenaar duidt dat alvast aan doordat één zware top reeds over de houthakker heenbuigt.

Merkwaardig, volgens het verhaal is het een heidense boom, maar de kunstenaar beeldt hem af als een granaatappelboom, symbool van Gods overvloedige liefde. Vanuit christelijk oogpunt zal hij dat ook uiteindelijk blijken te zijn…

[± 1300, glasschilderkunst; Frankrijk, Tours, St-Martin. Dries van den Akker s.j. / 2007.03.01]

Verwijzingen
Feest 11 nov. 0397 Martinus-Tours