× 
Klik in dit venster
op: http://heiligen.net
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

welkom menu contact zoeken
KalenderOude testamentNieuwe testamentHeiligenKerkenAnders...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van verreweg de meeste meditaties, overleed 30 oktober 2022
De blinde van Jericho (1480)   Verwijzingen
Overweging van, en uitgesproken door, Anneke van der Werff-Verbraak

Klik op de pijl om de meditatie te beluisteren...  ...speel bestand af...

mi_1 

We kijken naar een schilderij uit de 15de eeuw, de blinde van Jericho. Onder een blauwgrijze lucht zijn links in de verte de contouren van een stad te zien . Het grootste deel van het schilderij wordt ingenomen door een weg, die slingert van midden boven naar links onder. Op de weg heeft de kunstenaar een veelheid van mensen en activiteiten afgebeeld.
Op de bovenste helft zien we links de stadsmuren van Jericho, en Jezus op het moment dat hij via de stadsmuur de stad uitgaat.

mi_2 

Wat verderop de weg zitten 2 bedelaars met een bakje met geldstukken. De linker bedelaar heeft een misvormd rechter onderbeen, de rechter is mogelijk blind. De rijk uitgedoste figuren naast hen, klaarblijkelijk rijke Joden, trekken de beurs en halen er een muntstuk uit. De man met het rode onderkleed en het lila bovenkleed kijkt alsof hij zich schaamt voor dit gebaar. De man met het voorname blauwe gewaad, afgezet met goudkleurige biezen, wil maar al te graag aan de toeschouwers, ons dus, laten zien hoe goed hij doet. Met een minachtende superioriteit kijkt hij neer op de bedelaars, nog twijfelend of hij het muntstuk wel zal geven aan deze mensen, die in zijn ogen zondaars zijn. Hun handicap en hun armoede zijn immers de straf van God voor hun foute gedrag. Maar vooruit, hij zal over zijn hart strijken en het toch geven. Laat de kunstenaar hier op de achtergrond de parabel van de farizeeër en de tollenaar meespelen?

mi_1 

We vervolgen de weg. Er staat één vrouw met sluier. We zien afkeuring op de gezichten van alle mannen. Tot onze verrassing bevindt Jezus zich ook op de weg. Hij is in gesprek met een serieus, wat bozig kijkende Jood. Jezus raakt de borst van de man aan met zijn linker hand. De vrouw kijkt naar de interactie tussen Jezus en de man. Is het háár man? De sluier op haar hoofd is een teken dat zij getrouwd is. Of is zij een van de vrouwen die met Jezus meereizen? Welke man heeft de kunstenaar hier willen afbeelden? Is het een godsdienstig leider, die met Jezus in discussie gaat? Die Jezus bevraagt op zijn handelen? Die wil weten waarom Jezus zich bekommert om zo iemand als de blinde? Iemand die in de ogen van de wetgeleerde onrein is, de Wet van God heeft overtreden, daarvoor gestraft is. Jezus kijkt de man liefdevol aan te kijken. Geen boosheid op zijn gezicht. Eerder zorg. Verdriet misschien omdat deze man, door het overdreven vasthouden aan wetten en regels, uit het oog verliest waar het echt om gaat: barmhartigheid, naastenliefde, het opnemen juist voor de zieken en de gehandicapten, voor de zwakken en de uitgestotenen. De man lijkt zich niet te laten raken. De vrouw mogelijk wel. Haar gezicht toont een veel zachtere uitdrukking.

Verderop de weg loopt de blinde, onder zijn armen meegetrokken door twee rijk geklede Joodse mannen. Zo-even nog hebben zij de blinde toegesnauwd dat hij moest zwijgen., toen deze naar Jezus riep: “Jezus, zoon van David, heb medelijden met mij.” Omdat Jezus gebood dat hij bij hem gebracht moest worden, doen zij dat, maar het gaat niet van harte. Die blinde is immers in hun Joodse ogen onrein. Het is opvallend dat zij hem zomaar met hun handen vastpakken. Volgens hun opvatting zullen zij daardoor immers zelf onrein worden. Het gezicht van de blinde, met de gesloten ogen is vastberaden en vol hoop gericht naar Jezus toe.

mi_3 

Het linker onderkwadrant van de afbeelding wordt geheel ingenomen door de genezing van de blinde. Jezus raakt met zijn rechterhand de ogen van de blinde aan. We zien het linker oog geopend, het lijkt al weer te zien. Met zijn linkerhand houdt Jezus zijn kleed iets opgetrokken. Daardoor zijn nog juist zijn blote voeten zichtbaar, in de middeleeuwen een teken van het gaan van Gods weg. Alle omstanders hebben schoenen of laarzen aan. De man rechts achter Jezus kijkt afkeurend weg. Het is dezelfde met wie Jezus, nog kort geleden in gesprek was. Het gesprek van toen lijkt de man niet minder hard gemaakt te hebben. Hij is niet anders gaan denken. Ook de man achter hem kijkt weg, net als een van de dragers van de blinde. De andere drager kijkt wel, maar zijn blik is afkeurend. Opvallend is de blik van de vrouw. Ook zij kijkt niet naar Jezus en de blinde, maar haar blik lijkt ingekeerd, peinzend, verwonderd misschien over wat er gebeurt of nog nadenkend over het gesprek dat zij net gehoord heeft.

De blinde heeft de handen gevouwen, zijn linker knie is half gebogen en ook zijn rug is gebogen naar Jezus toe. In overgave, met eerbied. De kunstenaar heeft intimiteit tussen hen afgebeeld. Van wat tussen hen is hebben de omstanders geen weet. De liefde en de intimiteit tussen Jezus en de blinde staan in schril contrast met de kille afstandelijkheid in houding en gelaatsuitdrukking van de omstanders. Had de blinde eigenlijk ook niet op blote voeten afgebeeld moeten worden?

Ik overzie nogmaals de weg en ga de mensen langs. Verschillende hebben een stok om overeind te blijven.. Op de weg zie ik stenen waarover men onderweg zou kunnen struikelen. Waar op de afbeelding zou ik zelf mij op dit moment het beste thuis voelen? Of met welk van de personages voel ik mij het meest verwant?

[1480, paneel. Nederland, Utrecht, Catherijneconvent. Anneke van der Werff-Verbraak/2014.03.07]

Verwijzingen
Markus 10,46-52: Jaar B door het jaar 30e zo
Lukas 18,35-43: -
Door het jaar 08e week do
Door het jaar 33e week ma

© Anneke van der Werff-Verbraak
Deze pagina is het laatst gewijzigd op 4 mei 2018

Over beeldmeditaties Voorbereiding
Inrichting website Leeswijzer
Auteurs / Afb. Alle 435 meditaties